Jeet Kune Do
Jeet Kune Do – letterlijk : De weg van de onderscheppende vuist – werd in de late jaren 60 tot aan zijn dood in 1973 door Bruce Lee ontwikkeld. In tegenstelling tot vele andere vechtkunsten zijn er geen vaste regels en geen vormen, JKD is ongebonden en vrij, het bevat alles maar wordt door niets bezeten, dat houdt in dat het technieken van alle stijlen kan bevatten maar ondanks dat niet gebonden is aan de regels en principes van deze stijlen. Wie JKD goed begrijpt, is in de eerste plaats geïnteresseerd in de bevrijdende kracht ervan wanneer het gebruikt wordt als spiegel tot zelfkennis.
Velen hebben in het verleden geprobeerd Jeet Kune Do als 1 bepaalde stijl te definiëren: Bruce Lee’s Karate, Bruce Lee’s kickboxen, Bruce Lee’s methode voor het straatgevecht. JKD aanduiden als Bruce Lee’s vechtkunst houdt in dat men Bruce Lee’s bedoeling en daarmee die van het JKD volkomen verkeerd begrijpt. De ideeën van het JKD kunnen gewoon niet in 1 systeem gevangen worden. Om dat te begrijpen moet een Martial Artist zich boven de dualiteit van ‘voor’ en ‘tegen’ plaatsen en naar dat ene punt van eenheid streven dat voorbij die pure tegenstelling ligt. Zoals Bruce Lee zei: “Weten betekent uiteindelijk zelfkennis”. Jeet Kune Do is geen nieuwe Karate of Kung Fu stijl, Bruce lee vond juist geen nieuwe of samengestelde stijl uit en ook ontwierp hij geen variatie op een stijl om die te onderscheiden van enige bestaande stijl, systeem of vorm. Benadrukt moet worden dat JKD niet meer dan een naam is, een spiegel die onszelf laat zien. JKD vereist een soort progressieve benadering, maar zoals Lee opmerkte: “Een vechtmethode ontwikkelen is als het verpakken van water in pakpapier en er vorm aan proberen te geven”.
Velen zien JKD structureel verkeerd als samengestelde vechtkunst vanwege zijn effectiviteit. En JKD kan inderdaad in een bepaalde situatie lijken op Thaiboksen, Wing Chun, worstelen of Karate. De wapens die gebruikt worden lijken op die van Kali of Escrima, van de Filipijnen; in het gevecht op de lange afstand doet het denken aan Noord chinees Kung Fu of Savate. Volgens Lee hangt de effectiviteit van elke stijl af van de omstandigheden en de gevechtsafstand. Jeet Kune Do is niet voor of tegen het idee van een stijl. We zouden kunnen zeggen dat JKD zowel binnen als buiten alle specifieke structuren (van alle vechtkunsten) staat. Omdat JKD niet als bepaalde stijl gezien wil worden, komen sommigen tot de conclusie dat het neutraal of onverschillig tegenover die kwestie staat. Nogmaals, dat is niet het geval, omdat JKD tegelijkertijd ‘dit’ en ‘niet dit’ is. De acties van een goede JKD beoefenaar berusten op intuïtie. Volgens Lee mag een stijl nooit een bijbel zijn met principes en wetten die niet geschonden kunnen worden.
Toen Bruce een Chinese Kung Fu-stijl onderwees (Dat was kort na zijn aankomst in de VS), leidde hij een vechtschool. Maar na die vroege periode gaf hij het geloof in een vast systeem of een bepaalde stijl op, of die nu Chinees was of anderszins. Toch moest er een soort vaststaand techniekenpakket ontwikkeld worden om aan het toenemende aantal leerlingen te voldoen. In 1981 werd het JKD-concepts op slechts drie plekken onderwezen: – de Filipino Kali Academy in Torrance, Californie; – in Charlotte, North Carolina (Alwaar de inmiddels overleden Larry Hartsell een select groepje studenten onderwees) en in Seattle (Washington) onder leiding van Taki Kimura. Het overgrote deel van het JKD wordt/werd in Torrance onderwezen, op de school onder leiding van Dan Inosanto en Richard Bustillo. Het onderwijs is georganiseerd vanuit het idee dat een JKD beoefenaar verschillende ervaringen moet hebben ondergaan. Bijvoorbeeld in fase een en twee worden de klassen van de Filipino Kali Academy onderwezen in westers boksen en Bruce Lee’s methode van kickboksen – Jun Fan. Volgens Bruce is een leraar niet iemand die de waarheid geeft, hij is een gids op de weg naar de waarheid die iedere leerling voor zichzelf moet vinden. Het totaalbeeld dat Lee zijn leerlingen wilde laten zien, was dat boven alles de leerlingen hun eigen weg naar de waarheid moeten vinden. Hij aarzelde nooit te zeggen: “Jouw waarheid is niet die van mij en mijn waarheid niet die van jouw”. Bruce had geen blauwdruk, maar meer een serie richtlijnen om iemand te bekwamen. JKD is een recept voor persoonlijke groei; het is een ontdekking van de vrijheid – vrijheid om je niet alleen in het gevecht natuurlijk te gedragen, maar in het hele leven.
In het leven nemen we op wat bruikbaar is en wat niet bruikbaar is laten we links liggen (“absorb what is useful and reject what is useless”) en breiden we onze ervaring uit naar eigen keuze. Bruce Lee wilde altijd dat zijn studenten Judo, Jiujitsu, Aikido en westers boksen zouden ervaren; hij wilde dat ze Chinese stijlen die een grote nadruk op het gevoel leggen, zoals Wing Chun zouden verkennen, evenals elementen uit Kali, Escrima en Pencak Silat, Thaiboksen en Savate. Hij wilde dat zijn leerlingen de sterke en zwakke punten van elke stijl zouden gaan begrijpen. Geen enkele stijl is beter of slechter dan een andere. Dat is de wezenlijke les van Jeet Kune Do, om ongebonden en vrij te zijn: om in het gevecht geen stijl als stijl te gebruiken, om geen weg als de weg te gebruiken, om geen beperking als enige beperking te hebben (“to use no style as style, to use no way as the way, to have no limitation as limitation”). Niet voor of tegen een bepaalde stijl zijn. Met andere woorden, Jeet Kune Do is het pure “zijn” (“JKD just is”). Of om Jeet Kune Do te beschrijven met de woorden van een Zen spreuk: “In het lentelandschap is geen beter of slechter, de bloeiende takken groeien, sommigen zijn kort, anderen lang”. DJKD
Steve Golden! Een van Bruce Lee’s directe leerlingen!!